Francuskie wakacje

O francuskich wakacjach można napisać książkę i pewnie niejedna już na ten temat powstała. Francuzi je po prostu kochają! Nie, nie mam zamiaru powiedzieć, że nie lubią pracować, choć złośliwcy  twierdzą, że wakacje trwają we Francji przez cały rok. Francuzi też lubią pracować, choć nie za długo, 35 godzin i przez cztery dni w tygodniu-to im wystarcza! Ale przecież nie za to, że pracują jak stachanowcy Francuzów kochamy, ale, za sztukę pięknego i ciekawego życia.

Powrócę więc do wakacji, bezwzględnie najważniejszej pory w życiu Francuza. Wyrusza się na nie zazwyczaj po odśpiewaniu marsylianki, w dniu święta narodowego. Zamiera wówczas życie polityczne, prezydent opuszcza Pałac Elizejski i udaje się na zasłużony odpoczynek. A wraz z nim, cała świta czyli rząd, politycy, parlament. Rumieńców zaczyna nabierać natomiast życie towarzyskie i uczuciowe (i libertyńskie...) w trzech nadmorskich regionach:  nad Atlantykiem, na Lazurowym Wybrzeżu i w Normandii, ale również w pachnącej lawendą i oliwkami Langwedocji i Prowansji oraz wszędzie tam, dokąd można uciec przed miejskim hałasem, spalinami i ciemnymi mieszkaniami miast.

Od połowy lipca wszyscy są już zainstalowani w przytulnych domkach i rezydencjach, smażą się na plażach Atlantyku i Normandii a pierwsze strony Paris Matcha zajmują opisy kto, z kim i gdzie...Zdradzę wam przy okazji tajemnicę, że od kilku dni nie ustają plotki, iż prezydent Francois Hollande spędza po raz pierwszy wakacje z młodziutką i śliczną młodą  aktorką Julie Gayet a nawet, że po raz pierwszy wystąpi z nią oficjalnie. Wierzyć nie wierzyć-odpowiedź za kilka dni...

Moje francuskie wakacje rozpoczęły się w tym roku zgodnie z rytuałem. Opuściłam Paryż 14 lipca wyruszając, jak przystało, na południe. Cel-Aix-en-Province i słynny francuski festiwal sztuki lirycznej. W programie,  mozartowski « Zaczarowany flet » w reżyserii Simona McBurneya. Jego genialną inscenizację „Mistrza i Małgorzaty” oglądałam przed dwoma laty na festiwalu w Awinionie a o nowym przedstawieniu brytyjskiego reżysera słyszałam same dobre słowa.

Gdy zjeżdża się autostradą na południe Francji, Prowansja wita nas rozciągającymi się w nieskończoność polami lawendy, na poboczach dojrzewają palmy, na dachach domów zaczynają być widoczne ceglane dachówki i światło... światło robi się z każdym kilometrem cieplejsze. A może to tylko złudzenie ?

Aix przywitał nas niezłym upałem. Jest to przeurocze, troszkę podobne do Awinionu, bardzo mieszczańskie miasteczko. Ze wspaniałą historią i tradycjami. Znakomitą kuchnią i cudownymi butikami. Operę Mozarta grano w największym teatrze miejskim wcześnie, o 17. Był to dzień świąteczny i zakończył się tradycyjnymi fajerwerkami!

Gdybym chciała napisać obszerniej o przedstawieniu „Czarodziejskiego fletu” w Aix, to mielibyście co czytać do rana. Autentyczne arcydzieło reżyserii, interpretacji, talentu teatralnego artystów. Simon McBurney znany jest z tego, że potrafi wsłuchać się w autora. Tym razem wziął na warsztat operę niezwykłą. Ma ona kilka warstw znaczeniowych, jest czytelna dla dzieci i dla dorosłych, dla wszystkich grup społecznych-intelektualistów i ludzi mało z teatrem osłuchanych. Taki trochę jest cały Mozart, ale „Zaczarowany flet” w szczególności. Przed rozpoczęciem akcji, niejako tytułem wprowadzenia, zjeżdża na scenę zasłona z przezroczystej, czarnej siatki. Przy biurku po lewej stronie sceny ktoś na tabliczce pisze kredą "Wolfgang Amadeus Mozart"...i ściera, pisze tytuł i znowu ściera... To co pisze jest filmowane i wyświetlane na tym wielkim ekranie z przezroczystej siatki. Czujemy się jak w klasie, pierwszej...Tym prostym sposobem reżyser wprowadza nas w świat Mozarta- wskazuje jakimi oczami mamy oglądać "Flet"-pozostawić w szatni dorosłość i otworzyć w sobie serce i wrażliwość dziecka. 

Ale to pozwala nam dotrzeć tylko do pierwszej warstwy „Czarodziejskiego fletu”. Kolejne, reżyser zdejmuje stopniowo, tak jakby maleńkim dłutem ściągał je, niczym na wykopalisku archeologicznym. Chodzi przecież o to, aby odkopać mity, tajemnice, sekrety ukryte przez Mozarta. Każda warstwa zdjęta  odsłania następną i trzeba się przez nie bardzo uważnie przedzierać, żeby nie uronić nic z przesłania mistrza Wolfganga. Simon Mc Burney nic z Mozarta nie uronił, wydobywając całą magię i piękno.

W Czarodziejskim flecie wszystko jest przeciwne niż nam się wydaje na pierwszy rzut oka. Matka płacząca po porwaniu ukochanej córki okazuje się potworem, morderczynią bez serca, drapieżną harpią, której zależy tylko na zemście. Natomiast Sarastro-tyran i bezduszny przywódca okazuje się być życzliwym, mądrym patriarchą uwielbianym przez swoich poddanych, mimo iż swoją władzę sprawuje despotycznie. Natomiast jego własny poddany Monostatos jawi nam się jako zwykły bandyta, gwałciciel. W dziele Mozarta dzieci są mądre, a ludzie  dorośli są szaleńcami. Najśmieszniejsza, ale i najbardziej wzruszająca postać to Papageno- troszkę szaleniec, nadwrażliwiec, człowiek samotny mimo iż otoczony ptakami, szukający tej jednej ukochanej istoty, która go pokocha miłością bezwarunkową, takim jaki jest.

Było kilka tak wzruszających momentów w tym przedstawieniu-operze, że miałam łzy w oczach. Simon McBurney, obok Iriny Brook i Stephana Braunschweiga są moim zdaniem najznakomitszymi reżyserami w Europie (nie wypada nie wspomnieć o Marthalerze o Ostermaierze) , warto było dla niego dotrzeć do Aix. Ponadto znakomicie w każdym przedstawieniu wykorzystuje wszystkie możliwości technicznie, ale nie po to, aby nimi epatować, ale lepiej odczytać, wyrazić przesłanie autora.

W  Aix następnego dnia zobaczyłam ponadto cudowną kolekcję Pearlmana w muzeum Granet, z perełkami z Ecole de Paris oraz Monetem, Van Goghiem, Degas, Cezannem czy Soutinem.

Po czym zjechaliśmy nad morze, do Marsylii degustować Bouillabaise i cieszyć oczy Starym Portem. Po raz pierwszy odwiedziłam słynne marsylskie dzielnice: Cannebiere i Panier. Udało mi się również zwiedzić nowo wybudowane centrum kultur śródziemnomorskich Mucem otwarte w ubiegłym roku, gdy Marsylia była europejską stolicą kultury. Miasto jest niezwykłe, klimatyczne. Pewnie wrócę w te okolice jeszcze w przyszłym roku, aby kosztować widoków, smaków i przyjemności z wakacji w „douce France”.